Er zijn mensen die vinden dat sequels getuigen van een gebrek aan creativiteit en ik ben wel eens één van die mensen geweest. Nu komt het me echter drastisch beter uit om niet één van die mensen te zijn en daarom lees je nu mijn eerste officiële vervolgblog. Deel 1 is hier te vinden.
Het principe is simpel: ik ga Nederlandse termen die door Surinamers nét even iets ander gebruikt worden voor jullie op geheel eigen (en zeer vermakelijke) wijze toelichten. Enjoy!
Puffen
Een mooie om mee te beginnen. Daar waar puffen in Nederland gebruikt wordt om korte ademhalingen mee te duiden, gebruiken Surinamers het om lucht uit de achterkant van het lichaam mee te duiden. Een puf is een scheet. Vrij simpel.
Zit mooi
Zoals ik in het vorige deel al besprak, overheerst de gebiedende wijs heel erg in het Nederlands-op-z’n-Surinaams. ‘Zit mooi’ klinkt al niet als een combinatie van woorden die veel soeps belooft en dat is ook niet zo. Het heeft dan ook meer weg van ‘blijf zitten en verroer je niet’.
Laat me niet komen
In het Nederlands-op-z’n-Nederlands zou je iemand die dit uitkraamt voor gek verklaren. For obvious reasons. Ik bedoel.. Wie wil er nou niet komen? Precies. Niemand. Maar ik kan je vertellen van wie je expliciet niet wil dat ze komen: degenen die dit naar je schreeuwen. ‘Laat me niet komen’ is basically een laatste waarschuwing. Het kan heel goed de eerste waarschuwing zijn, maar deze twee dingen sluiten elkaar natuurlijk niet uit.
Boren
Bij boren denken we hier vooral aan muren en gaten en tech-nisch gezien is dat ook de kant waar je op moet denken in het Nederlands-op-z’n-Surinaams, alleen iets meer abstract. We hebben het nog steeds over iets penetreren, alleen gaat het vaak over straten, wegen, routes en vooral het nemen van de snelste ervan. Aka afsnijden.
Wil je huilen?
In het verlengde van bovenstaande waarschuwing over ‘komen’ is er voor verderop in dezelfde situatie de retorische vraag ‘wil je huilen?’ bedacht. Als we voorbij de waarschuwingen en het komen zijn; als er al pakken slaag zijn uitgedeeld; en als zelfs het bewijs dat je datgene dat er gehoord moest worden nu ook al gevoeld hebt — namelijk, dat je huilt — nog meer irritatie oproept. Eigenlijk wordt ermee bedoeld: ‘Luister dan, ik heb je nu een pak rammel gegeven, maar ik heb helemaal geen zin in de logische consequenties van eerder genoemd pak rammel, dus als je nu je bek niet houdt, krijg je nóg meer,’ maar ik denk dat we het er wel over eens kunnen zijn dat dit veel te lang is. Beter probeer je er niet achter te komen wat degene die hier mee dreigt nog meer voor je in petto heeft.
Weer?
Ik vind dat deze in de categorie afkortingen kan, omdat het vaak gebruikt wordt in plaats van ‘ook alweer’. ‘Hoe heet die zus van [dinges] weer?’ Waarbij dinges iedereen kan zijn van een close familielid van degene die de vraag stelt, tot iemand wiens naam nog geen 2 minuut (niet minuten, dat is niet Nederlands-op-z’n-Surinaams) geleden is gevallen.
Precies
Als ik deze lijst zo bekijk, zie ik dat het belangrijkste verschil met deel 1 is dat de meeste woorden in deze lijst óók op de Nederlands-op-z’n-Nederlands worden gebruikt door Surinamers. Met andere woorden: veel homoniemen in dit lijstje. Precies is er ook weer een. Het betekent in het Nederlands-op-z’n-Surinaams 1: exact en 2: helemaal. Wat echt ironisch is, want exact en helemaal zijn zo’n beetje twee uitersten van hetzelfde spectrum. ‘Precies’ gebruik je om te specialiseren, specificeren of op z’n minst af te bakenen, terwijl ‘helemaal’ vaak gebruikt wordt om grote hoeveelheden of totaliteit mee te duiden. Laat, nu ik dit heb toegelicht, voor de grap de term ‘precies niets’ even op je inwerken.
Vermorsen
Verspillen, knoeien, verloren laten gaan. In de categorie ‘uit den Oudhollandsche doos’, een beetje net zoals vrijpostig.
Tijd maken
In Nederland maken we tijd voor dingen als vrienden, hobby’s en andere sociale verplichtingen. In het Nederlands-op-z’n-Surinaams is tijd maken niets meer dan tijd die je verloren dacht te hebben weer terugwinnen. Bijvoorbeeld als je erop had gerekend pas om 16u klaar te zijn bij de kapper, maar je ineens om 15.30u al klaar bent. Dan heb je toch redelijk wat tijd gemaakt.
Als
Eigenlijk is het niet zo heel vreemd dat ‘als’ verkeerd wordt gebruikt door Surinamers, want Nederlanders hebben er zelf ook bijzonder veel moeite mee. Voor Nederlands-op-z’n-Nederlands-sprekers: als en dan zijn niet inwisselbaar. Sterker nog, ze worden juist in tegenovergestelde situaties gebruikt. Voor Nederlands-op-z’n-Surinaams-sprekers: ‘als’ is geen synoniem voor ‘of’ en het is ook geen tijdsaanduiding. Als gebruik je als (see what I did there?) je ergens een voorwaarde aan wil hangen of om twee dingen met elkaar te vergelijken. Dus niet: ‘Ik ga je laten weten als ik naar je feestje ga komen.’ Wel: ‘Ik kom naar je feestje, als er eten is.’
Wederom een shoutout naar iedereen in mijn omgeving die me heeft voorzien van tips en een speciale shoutout naar Natasha Jones, Sade Montblanc, Leroy Verburg en Marieke Semeins.
Jawel wanneer je ja zegt?!